S.O.S COLOMBIA. Lider sozialak, "hiltzen jarraitzen gaituzte" II. ATALA
Elkarrizketaren partaideak:
Carlos Nastacuas (2)
Milagros Verdensoto (3)
Gabriel Murrago (4)
Diversa Comunicación: zer egiten du zuen erakunde bakoitzak lurraldearen defentsaren alde eta nola dago gizarte-liderren egoera zuen eskualde bakoitzean?
Gabriel Murrago: Andescolek desplazatuen alde lan egiten du haien eskubideen defentsan. Gaur egun, 30 lider ditugu mehatxupean, eta Kolonbiako Babes Unitatearen aurrean salatu dute gai hori. Izan ere, erakunde hori buruzagien politikarien babesaz arduratzen da. 2019an, Aquileo Mecheche buruzagia hil ziguten. Heriotza kolektiboa izan zen, lekuz aldarazi gintuztelako. Lider sozial bat hiltzen edo lekualdatzen dutenean, eragin kolektiboa izaten dute bai lurraldean bai komunitateetan. Erabateko babesgabetasunean gaude; izan ere, mehatxuak edo hilketak daudenean, gobernuak ez du ekintzarik hartzen, sakelako telefono bat eta txaleko bat baino ez dituzte ematen. Batzuek autoz eta segurtasun-eskemaz osatutako segurtasun-gailuak dituzte, baina ez pertsona liderrak. Nire kasuan, jasotako mehatxuen ondorioz, denbora batez irtetea erabaki nuen, eta nire eskualdeko egoera ikusaraztea. Kasu batzuetan, liderrak mehatxatu egiten dituzte egoera ezagutzera eman ez dezaten edo estigmatizatu egiten dituzte, legetik kanpoko taldeekin erlazionatuz. Herri indigenok geure babes-estrategiak ditugu, eta horietako bat da guardia indigena, ez gorputz militar gisa funtzionatzen duena, baizik eta lurraren eta lurraldearen eranskin gisa, beste defentsa-estrategia bat, gobernu propioa indartzea.
Carlos Nastacuas: Guardia indigena lurralde kontrola egiten ari da berrogeialdiari begira, eta, horrela, kutsatzeak saihesten ditu, afrikar ondorengoen komunitateetako eta nekazarien guardiekin koordinatu da. Indar publikoa, legez kontrako laboreak desagerrarazteko estrategian, Nariño Departamentuko Awa komunitate indigenaren Inda Zabaleta babeslekura iritsi zen, eta egoera horren aurrean, komunitatea lurralde kontrola egitera, polizia eta desagerrarazleen agenteekin hitz egitera, eta lurraldetik alde egitera deitzera, berrogeialdian baitzegoen, eta kutsatzeak saihestera. Bestalde, UNIPA Nariñoko komunitate indigenak biltzen garen erakundea da, eta gobernuarekin hitz egin izan dugu bake-akordioaren esparruan. Akordio horrek legez kanpoko laboreak ordezteko estrategia izan behar du, nahiz eta aurrerapausorik ez izan. Hala ere, asmo horretan elkarrizketa mantentzen da pixkanaka, eta komunitateen eskubidea errespetatzen da, eta inbertsio soziala gauzatzen da. Baina, elkarrizketaren aurrean, indar publikoak tiroak, gas negar-eragileak eta awa indigena bat hil zituzten, eta beste hiru zauritu. Duela hilabete larreetako buruzagi indigena bat eta Cumbal udalerriko alkatea ere hil zuten.
Milagros Verdesoto: Asomucipaz erakundea sexu-indarkeriaren biktima diren 130 familiak osatzen dute; Villavicencio udalerrian bizi izan ziren emakumeak dira, gerrillarien eta paramilitarren arteko borroken esparruan. Udalerri hau desplazatuen hartzailea da, eta gaur egun gatazka armatuaren 86 mila biktima inguru ditu. Udalerriko egoera soziala larriagotu egin da koronabirusaren pandemiaren ondorioz. Erakundearen parte diren emakumeak etxeko eta lan informaleko emakume langileak dira, eta egungo egoera ikusita, ez dute baliabiderik berrogeialdiari aurre egiteko. Zoritxarrez, erakunde nazionalek ez diote erantzun udalerria pairatzen ari den egoera sozialari, eta ustelkeria agertu da gizarte-laguntzen kudeaketan.
Diversa Comunicación: zein izango litzateke mezu hori nazioarteko komunitateari Kolonbian gertatzen ari denari buruz, giza eskubideen liderrak eta defendatzaileak hiltzen ari direnean?
Milagros Verdesoto: Euskal kolektiboei, eta Espainiari, gizarte-lider gehiago ez hiltzeko babesa eta artikulazioak; gaur egun, 80 gizarte-lider eta giza eskubideen defendatzaile baino gehiago daude. Egun bakar batean hiru lagun hil dituzte. Horregatik, mesedez eskatzen diot gobernu espainiarrari babes gaitzatela eta hilketak gelditzeko eskaerak egin ditzatela, eta legetik kanpo dauden talde armatuak kideak hiltzeko aprobetxatzen ari direla.
Defendatzaile baten esaldi bat partekatzea: "Hiltzen jarraitzen dute, arreta kobidentzian jartzen den bitartean, mina eta beldurra gure defendatzaileengan jartzen da", horregatik dei urgentea egiten dut.
Gabriel Murrego: bake akordioei eta horien ezarpenari jarraipena egitea, Ivan Duqueren gobernua presionatzeko, Kolonbian gertatzen dena ikusarazteko.
Carlos Nastacuas: nazioarteko erakundeei bake akordioak egiaztatzea, herri indigenen, afrikar ondorengoen eta nekazarien itxaropena baita. Eta espero dugu herrialdean benetan eraldaketa soziala egotea, eta Kolonbiako garapenerako nazioarteko lankidetzarako baliabideen jarraipen zorrotza egitea.
19. Panorama programatik hartua
Tumacoko Udalerriko zinegotzia (Udala), Nariño Saila
Bakerantz Bidalitako Emakume Biktimen Elkartea(Asomuvicopaz), Villavicencio, Meta Saila.
Asociación de Desplazados de Colombia Andescol y Cabildo Mayor Indigena del Bajo Atrato CAMIZBA
Hemen ikus deakezu elkarrizketa: